Berlijn, nog één keer dan
Meer midden in Berlijn dan in de Historischer Hafen, bij de Mühlendammschleuse, kun je niet liggen. Op het eerste gezicht een wat rommelige verzameling langszij afgemeerde schepen. Er liggen wat ‘projecten’ tussen, om het zo maar te zeggen. Hier en daar groeit een boompje uit een schip. Maar veel jonge mensen en een prettige, wat alternatieve sfeer. Ze zijn er daar in Berlijn trots op dat ze zo ongeveer op de plek liggen waar de stad is ontstaan. En dat in de ontstaansgeschiedenis van de stad de Kahn een grote rol heeft gespeeld: ‘Berlin ist aus dem Kahn gebaut’. Het boek met die titel blijkt in de aanbieding, gekocht dus. En behalve veel grote Kahnen blijkt er ook een ‘Finowmasskahn’ in de haven te liggen. En daar hebben we wat mee gekregen, met dat Finowkanal.
We liggen bij Peter langszij, aan zijn klipperaak ‘Gertrud’, gebouwd bij Worst in Meppel in 1910. Ook meteen het enige zeilschip in de collectie daar, want een ‘motorhaven’ is het wel. En we eten een dag later op het restaurantschip in de haven, dat een reusachtige ‘Radschlepper’ blijkt te zijn, een radersleepboot dus. In Tsjechië gebouwd voor de vaart op de ondiepe Oost-Europese rivieren. En wonderlijk: er is maar één watertappunt voor de hele haven, dus om water te tanken gaan we even de hoek om en bij weer een ander schip langszij. Ook de stroomvoorziening is provisorischer dan je in een hoofdstedelijke museumhaven zou verwachten. Ik begrijp dat de positie van de haven in het krachtenspel van de Berlijnse ruimtelijke ontwikkeling niet erg sterk is, onze Berlijnse vrienden hebben nog een zware klus. Maar ze liggen daar fantastisch en wij dus ook.
De eerste avond in Berlijn eten we bij een verfijnd Vietnamees restaurant en ik leer mijn eerste Vietnamees: cảm ơn betekent dank u wel. Zoiets al ‘gam eun’ maak ik ervan. Serveerster blij en tevreden. Mede-museumhavenschipper Clemens legt me later uit waarom er veel Vietnamezen in Berlijn wonen: in de DDR-tijd onderhield het land vriendschappelijke betrekkingen met de socialistische broederlanden, waaronder natuurlijk (Noord) Vietnam en Cuba. Na de Wende konden de Vietnamezen, die in groten getale naar de DDR waren gekomen, een eigen bedrijfje beginnen en dat deden ze met enthousiasme en succes. Het schip van Clemens, een bunkerschip, is trouwens ook in Nederland gebouwd: in ’57 bij De Hoop in Schiedam.
Onze laatste avond in Berlijn is zwoel en zacht. Op de brede stenen brugranden bij de haven zitten stelletjes te praten en beloftevol te zoenen, ik word daar blij van.De volgende morgen drinken we met Clemens, Peter en Christine een Abschiedskaffee bij ons aan boord. Mit Kuchen natuurlijk. En dan maken we los, de Mühlendammschleuse door, over de Spree langs de Reichstag, de regeringsgebouwen en nog veel, veel meer.
Auf Wiedersehen, Berlin!
